مقاله ای کامل پیرامون تفکر(در اندیشه ی عرفانی)

در میان ابعاد مختلف انسان، بعد عقلانى، جایگاه فراتر و والاترى از دیگر ابعاد دارد و همچون نورافکنى پرفروغ، بر تارک وجودى انسان مى درخشد. اندیشمندان و فیلسوفان مهم ترین ویژگى و فصل جداکننده انسان از حیوانات را عقل برشمرده اند. عقل، پایه و اساس انسانیت، حجت و پیامبر درونى الاهى[1] و سرچشمه منحصر به فرد کمالات نظرى و علمى است. از این رو، پرورش صحیح عقل، رکن رکین پرورش دیگر ساحات وجود آدمى است; اگر عقل بر نفس آدمى چیره شود، چشم دلش باز شود، و اگر مغلوب شهوت شود چشم جان بسته مى شود. فضایل و اعمال نیک موجب تقویت عقل گشته، رذائل و گناهان عقل را تیره و تار مى سازد.[2] از جمله عوامل غیرمعرفتى اى[3] که موجب رشد و شکوفایى عقل مى شود، «تفکر» است: «کسى که تفکر کند، بینش پیدا مى کند» (امام على، حکمت31). در بخشى از روایت هشام از امام موسى بن جعفر(علیه السّلام) از تفکر به عنوان علامت و نشانه وجود عقل در انسان نام برده شده است: «یا هشام ان لکل شىء دلیلا و دلیل العقل التفکر» (کلینى، بی تا، ص60).